14 november 2016

In pakweg 1850

Ik voel dat ik hier teveel aandacht aan besteed
edoch, lieve Bastaardkinderen, het zit mij scheef, dwars en diagonaal tegelijk.

Sinterklaas is in het land en bijgevolg herleeft de pietendiscussie. Op zich ervaar ik het al als beschamend genoeg dat we dit gesprek nog steeds aan het voeren zijn, maar dat zelfs mijn doorgaans aangename medemens nog steevast in december met de culturele riek en de fakkel selectief voorvechter van vlaamsche tradities wordt, dat gaat mijn sudoku te boven.

Ik ben me er pijnlijk bewust van dat er misschien belangrijkere katten te geselen zijn in de wereld. Dat er een heleboel slaven ingeschakeld worden voor mijn comfort is helemaal waar en vind ik afschuwelijk, maar dat is een heel ander hoofdstuk
en trouwens, lieve hypocriete inhoudsopportunist ik heb u vorige dinsdag nog met twee volle zakken zien buiten komen uit de Primark

Het gaat mij niet om politiek correct zijn, fok dat; ik ben de eerste in de rij om de advocaat van de duivel te spelen en ook een klein stukje provocatie is mij niet vreemd ( op papier dan toch, want ik ben een trotse introvert en verbaal niet sterk)
Ik heb geregeld mijn mijn racistische momenten en daaraan werken blijft work in progress, een softe liefhebbende multiculti zal ik zeker nooit zijn want ondanks dat ik een linkse hipster ben die in Borgerhout woont heb ik zeker niks met Tunesië of Thailand, lust ik geen maniok en hààt ik Arabische muziek, wat in mijn oren nog altijd maar een hoop melodramatisch gebleir is, middeleeuwse RnB quoi.

Ik vind het wel bizar dat je nog steeds moet aantonen dat het hedendaagse doch mateloos verouderde zwartepietenbeeld een kolonialistische karikatuur is, waarvoor je je als mens zou moeten schamen dat je het in stand wil houden.
Maar wat mij het meeste stoort aan het hele behoudsgezinde pitchforkgedrag, is de verstarde boerenpummelhouding.

Wij zijn mensen, wij zijn een samenleving, wij zijn toch enigszins verstandig en flexibel? Ik apprecieer ook wel een traditie hier en daar, maar een traditie is niet iets dat vastligt. Het is iets dat leeft en door en voor mensen in leven wordt gehouden
Het woord 'traditioneel' als star fenomeen is enorm vergelijkbaar met 'natuurlijk' in een pseudodiscussie.
Het roept bij velen iets positiefs en bijgevolg correct op, maar het bewijst eigenlijk niks. Het is gewoon geen argument. punt.

Tradities leven en veranderen.

Laat ons fair zijn, lieve Facebookkinderen; als we destijds een traditie niet hadden willen aanpassen, dan dronken we nu een bier waarin door een maagdelijke novice gespuwd is geweest om de gisting op gang te brengen
dan was die meesterlijk-ambachtelijke hesp vast en zeker van een onverdoofd geslacht dier afkomstig,
dan werd er niét ge-trick-or-treat met Halloween en dan vierden we met kerst de verjaardag van Jezus, of beter nog; de zonnewende, of wat dan ook, maar er kwam dan zeker geen verre neef van Sinterklaas op bezoek met zijn rendieren.

En dan hadden we nu ook helemaal géén Zwarte Piet gehad, want Sinterklaas kwam vroeger helemaal alleen. In Vlaanderen alleszins
In Duitsland bracht ie saters mee, of zo
In Noord-Nederland was het zelf een soort van sater, of zo
Maar gedurende honderden jaren sinterklaasfeest was nergens een zwarte piet te vinden.

Als we het sinterklaasfeest nooit hadden geüpdatet, dan was het nu zelfs niet eens een kinderfeest geweest, maar een zatte bedoening, een braspartij. Dan werden jonge meisjes zo goed als uitgehuwelijkt aan eenieder die hen een Speculazen man cadeau had gedaan. Dat was ooit traditie, maar nu niet meer.  En ben ik daar blij om, want ik lust graag speculaas en ik ben al van 't straat.

Daar stopt het idee van een eeuwenoude traditie, want de gekende Sint met Blackface-entourage dateert van... pakweg 1850? Danku Schenkmanklaas!
Kijk,  ik ben geen historicus en ik ga zeker niet, zoals sommigen rond deze tijd van het jaar, plotsklaps de zwartepietenexpert gaan uithangen.
Mijn historisch besef is behoorlijk troebel en van populistische inslag voorzien, maar ik ga er wel van uit dat onze samenleving én diens culturele tradities er toen behoorlijk anders uit zagen.  Er wordt tegenwoordig toch ook niet zoveel meer levende gans gereden, maar soit

Ik heb weleens gelezen op Wikipedia en zo dat het huidige zwartepietenbeeld zijn wortels kent in de achttiende eeuw en later in de negentiende eeuw gepopulariseerd werd.  Dit schilderij is meer dan honderd jaar ouder dan de eerste beschrijvingen van Zwarte Piet, edoch zijn de gelijkenissen treffend. Het is niet kwaad bedoeld, maar zo zagen blanken hun zwarte medemens vroeger. Als een karikatuur, een wildeman, een gevaarlijk beest, simpel maar braaf mits getemd, maar ook spannend en exotisch.

In pakweg 1850 was het verschil tussen een geboren zwarte een mens zwart van het roet voor  de meerderheid van de bevolking die nog nooit in hun leven "nen neeger" had gezien,  niet bepaald duidelijk.
Sommigen hadden misschien  weleens een zwarte kolonieknecht gezien in een meer begoed huishouden van pakweg een rijke fabrikant, iemand van adel of pakweg een bisschop, zoals Sinterklaas. Die droegen dan witte handschoentjes opdat hun zwarte vel niet zou afgaan op de schoone witte lakens.

Is Zwarte Piet geen slaaf omdat Sinterklaas hem goed behandelt? Wel, er zijn veel mensen die hun paard ook heel goed behandelen, of hun hond of kat, of zelfs hun kippen of hun varken. En ongetwijfeld zullen een pak mensen in pakweg 1850 hun slaven/knechten ook heel goed behandeld hebben, dierenvrienden als ze waren. Maar dat neemt niet weg dat in pakweg 1850 de discussie nog gevoerd werd of zwarte mensen al dan niet een ziel bezaten. Of dat het eigenlijk wel mensen waren?

Het roetverhaal is blijven hangen en als kind heb ik het ook als zoete koek geslikt, maar ik zie nu zelf ook dat het geen roet is, maar een Blackface en dat hoort niet meer thuis in onze cultuur.

Cultuur is geen dode materie, het is iets dat leeft.
Tradities dragen min of meer het DNA van een cultuur en worden van generatie op generatie doorgegeven.
Maar genen muteren en leven evolueert.
Sommige mutaties werken nu eenmaal niet en sterven uit of gaan slapen.

Het stoort mij in deze discussies hoe selectief er met die mutaties wordt omgesprongen. Waarom is de inkleding van een kinderfeest ineens zo ontzettend belangrijk? Is dit nu echt de kern van onze cultuur? Is een kolonialistische karikatuur echt de definitieve veruiterlijking van onze eigenheid? Voor eens en voor altijd vastgelegd, terwijl het voordien al zo vaak veranderd geweest is?
Of gaat het om wie de grootste vragende partij is voor de verandering in kwestie? Is dat waar de kinderschoen wringt?
Dat we er niet tegen kunnen dat "die bruin mannen" ook pakweg mensenrechten willen en zo? Gevoelens hebben? Deel uitmaken van onze maatschappij?

Hoe vaak heb ik al gehoord dat wij blanken in Turkije ook niet mogen gaan zeggen hoe zij het daar organiseren?

Maar we zijn hier niet in Turkije en de vragende partij komt ook niet vanuit  Turkije. De vraag wordt hier en nu gesteld.  Het zijn Belgen (en Nederlanders) die vragen om een nieuwe modernere en minder beledigende invulling van het sinterklaasfeest. Geen Turken, Marokkanen, Congolezen, Nigerianen, Amerikanen of wat dan ook.
Het zijn Belgen die, of je het nu leuk vindt of niet, deel uitmaken van onze maatschappij en bijdragen aan onze cultuur en onze tradities mee helpen vernieuwen.




Laat ons alsjeblief niet verstarren

Nog veel Won Ton uit de Sun Wa

1 opmerking:

Steven P. zei

Verdomd ja!
Of nee! Hangt ervan af over welke alinea mijn antwoord gaat.